Een toegankelijke en toekomstbestendige huisartsenzorg begint bij een stevige basis: passende huisvesting. Toch blijkt in de praktijk dat veel huisartsen en gezondheidscentra te maken hebben met knelpunten bij het vinden van betaalbare, geschikte en beschikbare praktijkruimtes. Deze huisvestingsproblematiek kan de continuĂŻteit van zorg bedreigen. Om deze reden is er binnen het Integraal Zorgakkoord (IZA) afgesproken om met alle betrokken partijen een gezamenlijke handreiking op te stellen.
De Handreiking: gezamenlijke koers en duidelijke rollen
 De handreiking, die eind 2023 voor het eerst verscheen en inmiddels is uitgebreid, beschrijft de rollen, verantwoordelijkheden en handelingsperspectieven van gemeenten, zorgverzekeraars, huisartsen en andere betrokkenen. Het doel is helder: huisartsen zo snel mogelijk helpen aan betaalbare, geschikte en voldoende praktijkruimtes. De basis hiervoor ligt in het AZWA.
Gemeenten en zorgverzekeraars in actie
In steeds meer gemeenten is er aandacht voor eerstelijnszorg bij ruimtelijke ontwikkelingen. Zo houdt de gemeente Leiden bijvoorbeeld bij grootschalige bouwprojecten al expliciet rekening met ruimte voor huisartsenzorg. Tegelijkertijd nemen zorgverzekeraars zichtbaar meer verantwoordelijkheid. Sommige hebben inmiddels huisvesting expliciet opgenomen in hun inkoopbeleid als onderdeel van het borgen van toegankelijke huisartsenzorg. Dat helpt met name jonge huisartsen bij het opstarten of overnemen van een praktijk.Â
Financieel maatwerk bij knelpunten
De handreiking alleen is niet genoeg. Huisartsen en gezondheidscentra ervaren vaak financiële knelpunten bij huisvesting. Daarom is afgesproken dat zorgverzekeraars financieel maatwerk leveren wanneer de toegankelijkheid van huisartsenzorg door huisvestingsproblemen onder druk komt te staan. Dit maakt het mogelijk om lokaal snel te handelen wanneer de continuïteit van zorg in gevaar komt.
âPas toe of leg uitâ: meer verantwoordelijkheid in de regio
Om de effectiviteit van de handreiking te vergroten, is binnen het AZWA afgesproken dat partijen het principe âpas toe of leg uitâ hanteren. Dat houdt in dat bij huisvestingsproblematiek alle betrokkenen samen verantwoordelijkheid nemen om oplossingen te vinden. De handreiking biedt hierbij concrete richtlijnen en goede praktijkvoorbeelden om het gesprek in de regio op gang te brengen Ă©n tot actie te komen.
Voorbeelden uit de praktijk
Een bestaand duo-praktijk in een stad van 30.000 inwoners kon door samenwerking met de gemeente en een woningcorporatie verhuizen naar een nieuw pand, groeien naar 4000 patiënten en fuseren tot een groepspraktijk. De gemeente speelde hierin een actieve rol bij vergunningen en het creëren van randvoorwaarden.
Voorbeeld uit de praktijk: Utrecht â Gezondheidscentrum Kanaleneiland
In Utrecht dreigde Gezondheidscentrum Kanaleneiland te verdwijnen door plannen voor woningbouw op de locatie van het winkelcentrum waarin het centrum is gevestigd. Sluiting zou een grote klap zijn voor de wijk, waar veel bewoners wonen met een hoge zorgvraag. Door intensieve bemiddeling van de gemeente en bestuurlijk overleg met de ontwikkelaar is het gezondheidscentrum nu opgenomen in het herontwikkelingsplan.
De gemeente Utrecht speelde een actieve rol in de totstandkoming van een intentieovereenkomst tussen ontwikkelaar en gezondheidscentrum, die later wordt uitgewerkt tot een huurovereenkomst. Om dit mogelijk te maken wijkt Utrecht zelfs af van het eigen woonbeleid â een uitzonderlijke maatregel die onderstreept hoe belangrijk het behoud van dit zorgaanbod is.
Samen vooruit
Met de versteviging van de handreiking en duidelijke financiĂ«le afspraken zetten we een belangrijke stap vooruit. Hiermee is het onderdeel âhuisvestingâ van de werkagenda huisartsenzorg binnen AZWA afgerond. De implementatie en effecten blijven we samen met alle partijen nauwgezet volgen.