Gezonde eetomgeving op en rond scholen

De gemeente Katwijk is al 10 jaar JOGG gemeente. In 2021 deed Katwijk mee aan een pilot om voedingsgedrag en de gezondheid van scholieren positief te beïnvloeden. Het voedselaanbod op school en ook de eetomgeving rondom de school werd hierin meegenomen. Supermarkten Albert Heijn en Coop en viswinkel Schuitemaker waren als aanbieders van voedsel betrokken bij het experiment. 

JOGG werkt aan ‘een gezonde jeugd, een gezonde toekomst.’ De pilot Eetomgeving op Scholen vond plaats in Katwijk en tegelijkertijd  in nog 2 gemeenten; Alkmaar en Lelystad. JOGG ontwikkelde hiervoor een raamwerk voor gemeenten met voorbeelden en inspiratie voor lokale JOGG-teams.

Kinderen in de kookklas
© Pieter Groen College

De pilot in Katwijk bestond uit een samenwerking met het Pieter Groen College, Greendish en het Voedingscentrum. De kantine werd voor 80 procent gezond met een aanbod van gezonde broodjes en voldoende groente en fruit. Ook waterdrinken werd en wordt gestimuleerd met watertappunten. Leerlingen van Pieter Groen zijn overwegend enthousiast over de gezonde schoolkantine.

Geen betutteling

(Oud-)kookdocent Sandra Leeksma: “Lekker kan ook gezond zijn. Dat bewijst onze schoolkantine. Wij kunnen onze broodjes tegen kostprijs aanbieden, omdat wij zelf de kantine beheren. Daarbij is een gevarieerd aanbod belangrijk; zo verkopen we bijvoorbeeld ook volkorentosti’s. En binnenkort ook panini’s. Je moet steeds blijven verrassen.

“Mijn ervaring is dat de omslag naar gezond voedsel het beste werkt, wanneer deze uit de kinderen zelf komt. Ik liet de kinderen daarom altijd de inhoud van hun broodtrommel analyseren. Denk aan een pakje drinken. Dan keken we samen hoeveel suiker daar nou eigenlijk in zit. En tijdens kooklessen in de brugklas maakten we bijvoorbeeld yoghurtsaus met verse kruiden erin.

“Als school hebben wij ook de ouderraad en de leerlingenraad hierin betrokken. Maar dat wil niet zeggen dat wij geen uitdagingen kennen. Katwijkers willen nu eenmaal niet graag betutteld worden! Maar eigenlijk willen we zulke lekkere broodjes aanbieden, dat kinderen de schooldeuren niet uit gaan voor een alternatief.”

Winkeliers doen mee

Winkeliers hielpen op hun beurt door de gezonde producten in de aanbieding te doen of deze bij de kassa te leggen. Leeksma pleit voor een bredere landelijke beweging waarbij schoolkantines weer in eigen beheer zouden moeten komen. Verder noemt ze het Voedingscentrum. Zij hebben ook goede tools voor scholen wanneer het gaat om gezonde voeding.

Tot slot merkt Leeksma op dat het belangrijk is dat de schooldirectie de gezonde kantine structureel steunt. Zodat de kantine de verleiding weerstaat om weer ongezond voedsel en drinken te gaan verkopen, met het argument dat leerlingen dan minder naar de supermarkt om de hoek zouden gaan.

Meer informatie

  • Uitkomsten pilot Eetomgeving vo- en mbo scholen

    Hoe werk je samen met voedselaanbieders om het voedingsaanbod gezonder te maken? Welke mogelijkheden heeft de gemeente zelf? Wat kan een school doen? Maar vooral: Hoe werken we samen aan hetzelfde doel? Deze vragen waren het vertrekpunt voor de Pilot Eetomgeving op Scholen, schooljaar 2020-2021 in JOGG-gemeenten Alkmaar, Katwijk en Lelystad. 
  • Samenwerkingsproject over eetomgeving op scholen

    Hoe werk je samen met voedselaanbieders om het voedingsaanbod gezonder te maken? Welke mogelijkheden heeft de gemeente zelf? Wat kan een school doen? Maar vooral: Hoe werken we samen aan hetzelfde doel? Deze vragen waren aanleiding voor JOGG (Gezonde Jeugd, Gezonde toekomst) om samen met VU-Gezondheidswetenschapper Bonnie van Dongen, Voedingscentrum, Gezonde School, Wageningen University & Research en Greendish de pilot ‘Eetomgeving op Scholen’ in de JOGG-gemeenten Alkmaar, Katwijk en Lelystad uit te voeren.