Versterken Eerstelijnszorg

In de Visie Eerstelijnszorg 2030 staat centraal dat zorgprofessionals in de wijk en regio nauwer multidisciplinair gaan samenwerken

De visie is opgesteld in samenwerking met een vertegenwoordiging van huisartsen, wijkverpleging, sociaal domein, apothekers, paramedici, artsen verstandelijk gehandicapten, specialist ouderengeneeskunde, zorgverzekeraars, gemeenten en het ministerie van VWS. Een belangrijk onderdeel van de visie is dat hechte wijkverbanden en regionale eerstelijns-samenwerkingsverbanden (RESV) worden opgezet.

Daarnaast beoogt de visie dat professionals in de eerstelijnszorg ontzorgd worden. Door de druk te verlichten en taken anders te verdelen, kunnen zij zich meer richten op waar zij goed in zijn. Concrete aandachtspunten zijn onder meer:

• Zorg dichtbij en in de wijk: Het inrichten van hechte wijkverbanden. In een hecht wijkverband werken ten minste de huisarts, wijkverpleging, apotheker en sociaal domein professional uit de wijk samen. Dit doen ze in goede verbinding met alle andere zorg- en hulpverleners in de wijk.
• Versterkte regionale samenwerking: Het stimuleren van samenwerking tussen zorgdisciplines en afstemming met het sociaal domein, zodat de zorg rondom de patiënt dichtbij en persoonsgericht is.
• Duidelijke taak- en rolverdeling: Richtlijnen en afspraken over wie wanneer welke zorg levert, zodat er meer duidelijkheid is over de regierol en de doorverwijzing binnen de eerste lijn.
• Innovatie: Het aanjagen van nieuwe manieren van zorg organiseren, bijvoorbeeld door het efficiënter benutten van digitale hulpmiddelen zoals Thuisarts.nl om de toegankelijkheid en patiëntinformatie te verbeteren.

Deze maatregelen zijn erop gericht de eerste lijn sterker, flexibeler en toekomstbestendiger te maken. Door regionale netwerken en multidisciplinaire samenwerking centraal te stellen, wordt beoogd de zorg aan de voorkant dicht bij de leefwereld van de patiënt te behouden en tegelijkertijd de werkdruk voor zorgprofessionals te verlichten door de organisatiekracht aan de achterkant te versterken.

De Handreiking Huisvesting huisartsen en gezondheidscentra heeft tot doel om structureel in te richten hoe huisvesting voor huisartsen gewaarborgd kan worden, zodat iedere Nederlander blijvend toegang heeft tot nabijgelegen huisartsenzorg.

De handreiking schetst een raamwerk waarin de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende partijen worden verduidelijkt en concrete instrumenten worden aangedragen om de actuele problemen rondom de huisvesting van huisartsen aan te pakken.

De handreiking biedt inzicht in hoe verschillende betrokken partijen samen tot oplossingen kunnen komen:

• Regionale huisvestingsbehoefte in kaart brengen: Regionale huisartsenorganisaties kunnen de vraag naar huisvesting centraal verzamelen en deze informatie delen met gemeenten en verzekeraars.
• De rol van gemeenten: Gemeenten krijgen handvatten om huisvesting te faciliteren. Dit kan bijvoorbeeld door in nieuwbouwprojecten of via bestemmingsplannen ruimte te reserveren voor huisartsenpraktijken en gezondheidscentra.
• Afspraken met zorgverzekeraars: Ook wordt gekeken naar hoe zorgverzekeraars kunnen anticiperen op toekomstige zorgbehoeften en, in samenwerking met andere partijen, afspraken kunnen maken die bijdragen aan een duurzame oplossing.

Huisartsen, gemeenten en andere stakeholders kunnen de handreiking gebruiken om oplossingen en de stappen te bespreken die nodig zijn om de huisvestingsproblematiek structureel aan te pakken.

Dit initiatief is mede ontwikkeld door onder meer de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), InEen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en de ministeries van VWS en BZK.

In deze handreiking staan succesfactoren en tips over waar je moet beginnen om een goede wijksamenwerking op te zetten. De handreiking beschrijft ook bestaande goede voorbeelden van wijkgerichte samenwerking. Met deze handreiking kunnen zorg- en hulpverleners op lokaal niveau hun onderlinge samenwerking versterken, zodat de zorg beter aansluit bij de behoeften van burgers en patiënten.

De handreiking beschrijft zes succesfactoren voor het opzetten en onderhouden van effectieve wijkverbanden:

1. Heldere taak- en rolverdeling: Duidelijke afspraken over wie welke zorg levert, zodat elk teamlid optimaal gebruik kan maken van zijn of haar expertise.
2. Structurele en duidelijke samenwerking: Regelmatige overlegmomenten en vastgelegde afspraken zorgen ervoor dat de multidisciplinaire samenwerking goed gestroomlijnd verloopt.
3. Bestaande netwerken benutten: Het versterken van al bestaande initiatieven, zoals wijkgezondheidscentra, waar al samenwerking plaatsvindt.
4. Interdisciplinaire communicatie: Actieve en efficiënte communicatie tussen verschillende zorgdisciplines, om zo continuïteit en kwaliteit van zorg te waarborgen.
5. Innovatief gebruik van hulpmiddelen en technologie: Het inzetten van digitale en andere technologische instrumenten om informatie-uitwisseling en samenwerking te optimaliseren.
6. Behoud van professionele autonomie: Zorgverleners behouden hun eigen expertise terwijl zij gezamenlijk werken aan een geïntegreerde zorgaanpak.

In de regio worden eerstelijnssamenwerkingsverbanden gevormd. De RESV faciliteert en ontzorgt de eerstelijnszorgverleners en zorgt voor een aanspreekbare eerstelijnszorg voor samenwerkingspartners in de regio.

In de visie eerstelijnszorg kennen we vijf hoofdtaken toe aan een RESV:

1. Mandatering/vertegenwoordiging van de eerstelijnszorgdisciplines bij afspraken
2. Regionaal organiseren van capaciteit en toegankelijkheid eerstelijnszorgdisciplines
3. Zorginhoudelijke afspraken over specifieke patiëntengroepen
4. Ondersteuning hechte wijkverbanden
5. Faciliteren en ondersteunen van de eerstelijnszorgaanbieders

Momenteel wordt gewerkt aan de totstandkoming van wijkverbanden en RESV met behulp van het ZonMw-programma Versterking organisatie eerstelijnszorg.

Om de eerstelijnszorg in de regio te versterken, wordt geïnvesteerd in regionale eerstelijnssamenwerkingsverbanden (RESV’s) en hechte wijkverbanden. Vanaf 2027 kunnen zorgverzekeraars RESV's contracteren. Het ontwikkelen van een RESV vraagt om een helder plan, duidelijke kaders en goede inhoudelijke afspraken. De ‘Handreiking Contractering RESV’ geeft zorgaanbieders en financiers de juiste handvatten om een RESV-plan op te stellen en de benodigde stappen richting contractering te zetten.

Lees het persbericht over de Handreiking Contractering RESV

Meer Tijd Voor de Patiënt (MTVP) is een landelijk initiatief om de huisartsenzorg toekomstbestendig te maken. Het programma richt zich erop om meer tijd te creëren voor de patiënt, zodat huisartsen meer ruimte hebben voor het ‘goede gesprek’ en zo de kwaliteit van zorg en werkplezier kunnen versterken.

De kernpunten van MTVP zijn:

• Efficiënter inrichten van werkprocessen in de huisartsenpraktijk. Denk aan het verminderen van administratieve belasting en het herstructureren van consulten. Het streven is om een meer flexibele gemiddelde consultduur (bijvoorbeeld zo’n 15 minuten per patiënt) mogelijk te maken, zodat de tijd voor complexe zorgvragen en persoonlijke aandacht toeneemt.
• Samenwerking binnen een breder netwerk. Naast aanpassingen in de praktijk zelf staat samenwerking met andere zorgverleners centraal. Door te werken met het netwerk kan de zorg beter worden afgestemd en op elkaar worden aangesloten. 
• Uitbreiding van personele capaciteit. Een belangrijk onderdeel van het programma is de mogelijkheid om extra ondersteuning in te schakelen. Zoals het inzetten van praktijkondersteuners, doktersassistenten of andere zorgprofessionals die administratieve en routinematige taken op zich kunnen nemen. 
• Implementatie via regionale plannen en leidraden. MTVP werkt via een landelijk vastgestelde leidraad waarin de concrete interventies beschreven worden. Huisartsenpraktijken moeten zich hierbij committeren aan een regioplan waarin de specifieke invulling binnen de regio wordt uitgewerkt.
• Structurele bekostiging. Een belangrijke mijlpaal is dat vanaf 1 januari 2025 MTVP structureel bekostigd wordt via Segment 1. 

Download de Leidraad MTVP op de website van de LHV